Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε αυτό το μήνα στο περιοδικό Popular Archaeology, ο μεταδιδακτορικός υπότροφος του ...Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ και συγγραφέας Carrie Sulosky Weaver εξετάζει και συνοψίζει στοιχεία από αρχαιολογικά και ιστορικά αρχεία και υποστηρίζει την άποψη ότι οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στα …«ζόμπι», ή στους «νεκροζώντανους», όντα δηλαδή σε μια κατάσταση που δεν είναι ούτε ζωντανά ούτε νεκρά, τα οποία αφήνουν τους τάφους τους τη νύχτα για να βλάψουν τους ζωντανούς.
Για την θεωρία του αυτή αναλύει ευρήματα που ανακαλύφθηκαν σε ένα νεκροταφείο που βρίσκεται κοντά στην αρχαία παραθαλάσσια ελληνική πόλη της Καμαρίνα στη νοτιοανατολική Σικελία. Γνωστή και ως Passo Marinaro, το νεκροταφείο χρησιμοποιήθηκε ως νεκρόπολη από τον 5ο αιώνα μέχρι και τα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ.. Περίπου 2.905 ταφές έχουν ανασκαφεί από τους αρχαιολόγους, με τους περισσότερους από τους μισούς, να περιέχουν διάφορα κτερίσματα, όπως πήλινα αγγεία, ειδώλια και νομίσματα.
Τυπική ταφή στη Καμαρίνα.
Ωστόσο, δύο από τις ταφές ήταν μοναδικές. Η πρώτη, που ορίζεται ως τάφος 653, περιείχε ένα άτομο που, αν και το φύλο είναι άγνωστο, προφανώς έπασχε από σοβαρό υποσιτισμό και είχε ασθενήσει στη ζωή του. Αλλά «το ασυνήθιστο για τάφο 653 είναι ότι το κεφάλι και τα πόδια του ατόμου καλύπτονται πλήρως από μεγάλα θραύσματα αμφορέων,» δηλώνει ο Weaver. «Τα βαριά θραύσματα αμφορέων που βρέθηκαν στον τάφο 653, προφανώς προοριζόταν να «καθηλώσουν» το άτομο στον τάφο και να το αποτρέψουν από το να …σηκωθεί.» Η δεύτερη ταφή, ορίζεται ως τάφος 693, περιείχε τα λείψανα ενός παιδιού περίπου 8-13 ετών. Επίσης απροσδιόριστο φύλο, το άτομο αυτό θάφτηκε με πέντε μεγάλες πέτρες στο σώμα. «Όπως και με τα θραύσματα του αμφορέα», δηλώνει ο Weaver, «φαίνεται ότι αυτές οι πέτρες χρησιμοποιήθηκαν για να παγιδεύσουν το σώμα στον τάφο του». *
Ο τάφος 693. Σχέδιο του Δ Weiss.
Ο Weaver αξιοποιεί αρχαιολογικά στοιχεία σε όλο τον κόσμο της Μεσογείου από τη Νεολιθική εποχή μέχρι και τον 19ο αιώνα, που τείνουν να υποστηρίξουν ότι στους τάφους της Καμαρίνα κατοικούσαν όντως «νεκροζώντανοι».
«Αν και δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις στα πλαίσια των τάφων ή στα σκελετικά υπολείμματα που θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί οι ένοικοι των τάφων 653 και 693 είχαν αυτή την ειδική μεταχείριση, δείχνει ότι πεποιθήσεις και πρακτικές νεκροφοβίας υπήρχαν στην ελληνική Σικελία,» καταλήγει ο Weaver.
«Ωστόσο, η κατανόηση αυτών των παραδόσεων είναι σχετικά ασήμαντη και περισσότερα ερωτήματα γεννώνται παρά απαντήσεις . Διατηρούμε την ελπίδα ότι η προσεκτική εξέταση μελλοντικών σχετικών περιπτώσεων θα ρίξει φως σε αυτή την ασυνήθιστη συνήθεια και θα μας δώσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της νεκροφοβίας [το παράλογο φόβο των νεκρών και τα πράγματα που σχετίζονται με το θάνατο] στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. »
Ηλίας Σιατούνης
